1. Chùa Phật Tích tọa lạc chốn nào
Chùa Phật Tích, hay có tên gọi xưa là chùa Vạn Phúc. Chùa tọa lạc trên bên sườn phía nam của núi Lạn Kha, thuộc tôn Phật Tích, xã Phật Tích, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh.
Đây là một ngôi chùa nằm ở mạn sườn phía Nam của núi Phật Tích. Ngôi chùa chỉ cách Hà Nội khoảng 20km về phía đông. Và cũng là một trong những ngôi chùa có lịch sử lâu đời trên địa bàn tỉnh.
Nét đặc trưng ở đây là lối kiến trúc mang đậm dấu ấn thời Lý. Đặc biệt, trong chùa có tượng đức Phật bằng đá thời nhà Lý lớn nhất Việt Nam. Vì rất gần thủ đô nên chùa Phật Tích trở thành địa điểm check in được nhiều bạn trẻ yêu thích.
2. Lịch sử của chùa Phật Tích
Lịch sử xây dựng chùa Phật Tích
Theo sách “Đại Việt sử ký toàn thư” thì chùa Phật Tích được xây dựng trong giai đoạn thế kỉ VII – X. Khi xưa, những nhà Phật giáo đầu tiên từ Ấn Độ xa xôi đã lựa chọn chùa làm nơi nghỉ chân khi sang nước ta để truyền đạo. Đến năm 1057, chùa được vua Lý Thánh Tông cho xây dựng. Trong suốt nhiều niên đại của triều Lý – Trần, chùa Phật Tích đều được coi là Quốc tự – Trung tâm Văn hóa Phật Giáo của Đại Việt.
Không chỉ là trung tâm Phật giáo Quốc gia thời bấy giờ, chùa Phật Tích còn được các triều đại sử dụng vào các công việc xã hội ngoài phạm vi tôn giáo một cách hiệu quả như thư viện Lạn Kha, tổ chức thi Tiến sĩ,…
Vào thời kỳ kháng chiến, thực dân Pháp đến chiếm chùa. Chùa bị phá hủy gần như hoàn toàn nội, ngoại thất và rất nhiều di vật. Đến năm 1959, chùa được Nhà nước cho xây dựng lại theo những nền móng và những di vật còn sót lại của chùa. Tuy các di vật còn lại không nhiều nhưng đều là những bảo vật mang ý nghĩa lịch sử, văn hóa và mỹ thuật vô giá.
Truyền thuyết về chùa Phật Tích
Ngôi chùa cổ kính gần 1.000 năm tuổi là xuất phát của nhiều câu truyện cổ tích, huyền thoại. Như mối tình giữa nàng tiên Giáng Hương với viên quan Tri huyện Từ Thức. Hay truyền thuyết về Vương Chất mải mê xem hai tiên ông đánh cờ đến nỗi để mục cả cán rìu,…
Với những giá trị lịch sử – văn hóa to lớn mà chùa Phật Tích sở hữu, năm 1962, Bộ Văn hóa đã ban hành Quyết định công nhận chùa Phật Tích là Di tích Lịch sử- Văn hóa. Đây là một trong 4 ngôi chùa, đình đầu tiên ở Bắc Ninh được xếp hạng.
3. Khám phá ngôi chùa Phật Tích
Ngôi chùa có những công trình nổi tiếng hết sức hoành tráng và hùng vĩ. Không chỉ có bức tượng Phật A Di Đà cao 27m nằm trên đỉnh núi, Tháp Quang Phổ đậm dấu ấn lịch sử. Nơi đây còn nhiều sảnh thờ đầy nét cổ kính và rất yên bình. Hứa hẹn, đây là nơi du lịch tâm linh mà rất nhiều người yêu thích và không thể bỏ qua khi đến Bắc Ninh.
Khu thờ chính
Khu thờ chính gồm 7 gian tiền đường dùng để đón tiếp khách. 5 gian bảo thờ Phật, đức A Di Đà và các vị Tam Thế Phật. 8 gian thờ Tổ và 7 gian thờ Thánh Mẫu. Bên phải là miếu thờ để ghi nhận công lao trùng tu và phục dựng chùa của bà Trần Thị Ngọc Am. Bà là đệ nhất cung tần của chúa Trịnh Tráng tu ở chùa này.
Khu thờ mang đậm nét kiến trúc Phật Giáo của thời nhà Lý. Với thiết kế “nội công ngoại quốc”. Mái chùa cong chạm khắc hình mây. Hình chạm khắc nổi bật là rồng và hoa sen,…
Tượng Phật A Di Đà
Lý do tên chùa được đổi từ Vạn Phúc sang Phật Tích như ngày này là do sự phát hiện của bảo vật này sau một lần tháp trong chùa bị đổ. Bức tượng Phật A Di Đà được làm bằng đá xanh nguyên khối cao 2,7m nay được thờ tại Thượng điện của chùa. Bức tượng được điêu khắc từ thời nhà Lý và là bức tượng Phật có niên đại lâu nhất được xác định tại Việt Nam. Về mặt mỹ thuật, tượng Phật A Di Đà tại chùa Phật Tích được coi là bức tượng Phật mẫu mực. Là kiệt tác mỹ thuật của Việt Nam. Và được sao y lại thành 2 phiên bản đặt ở 2 viện bảo tàng Lịch Sử và Mỹ Thuật Việt Nam.
Đại Phật tượng – bức tượng Phật cao 27m được đặt trên đỉnh núi Lạn Kha. Nó được lấy nguyên mẫu theo tượng Phật A Di Đà được thờ trong chùa. Bức tượng đạt kỉ lục là bức tượng cao nhất Đông Nam Á. Từ xa, du khách cũng đã có thể thấy được tượng Phật tôn nghiêm và tòa Bảo Tháp trên nền núi non hùng vĩ. Chúng tạo nên một khung cảnh linh thiêng và thái bình đến lạ kỳ.
Tháp chính – Tháp Phổ Quang hùng vĩ
Ở chùa Phật Tích Bắc Ninh còn có một ngọn tháp rất cao. Nó được gọi là Tháp Phổ Quang. Tháp cao 5.10m với màu sắc và chất liệu rất đặc trưng từ thời kỳ lịch sử lâu đời của nhà Lý. Đây cũng là một trong những điểm lên hình bao đẹp trong khuôn viên của chùa. Chỉ cần chỉnh màu xíu thôi, chắc hẳn bạn bè của bạn sẽ nghĩ rằng đây là một điểm du lịch nào đó ở Trung Quốc như Phượng Hoàng cổ trấn chẳng hạn.
Chiêm ngưỡng bức tượng Phật đá xanh hoành tráng
Bức tượng Phật A di đà cao 27m nằm trên đỉnh núi Phật Tích. Đây là phiên bản được lấy nguyên mẫu từ tượng Phật A di đà trong chùa. Trên bệ được điêu. khắc những cánh hoa sen, hình rồng phượng và hoa lá. Đó là những nét đặc trưng dưới thời nhà Lý. Đặc biệt, bức tượng được xây dựng nhân dịp kỉ niệm 1000 năm Thăng Long – Hà Nội.
Long Trì (Ao Rồng)
Lòng Trì là một ao nhỏ hình vuông nay đã cạn nước. Gọi là Ao Rồng vì dưới đáy ao có một thềm đá hình bán nguyệt chạm nổi hình hai con rồng đặc trưng của thời Lý. Nó uốn lượn bên sóng nước đang nhô cao. Rồng là linh vật biểu tượng cho đạo Phật của thời nhà Lý. Bởi vậy, sự xuất hiện của các hiện vật về rồng tại chùa Phật Tích càng minh chứng cho sự linh thiêng và an lành của vùng đất này.
4. Lễ hội tại chùa Phật Tích thu hút du khách gần xa
Là nơi gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống
Không chỉ lưu giữ những di sản vật thể quý giá, chùa Phật Tích còn là nơi gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống. Trong đó nổi tiếng nhất là lễ hội Khán hoa mẫu đơn hay lễ hội Phật Tích được tổ chức vào ngày 4-5 tháng Giêng.
Hàng năm, có hàng vạn du khách thập phương đến chùa Phật Tích vào ngày lễ này để dâng hương. Đến với lễ hội Phật tích, du khách không chỉ được trải nghiệm tín ngưỡng mà còn được tham gia các hoạt động biểu diễn văn hóa, văn nghệ, các trò chơi dân gian đặc sắc.
Vì sao lễ hội có tên gọi “Khán hoa mẫu đơn”
Sở dĩ tên lễ hội là Khán hoa mẫu đơn bởi câu chuyện cổ tích “Từ Thức gặp tiên” khi xưa. Trước kia, chùa Phật Tích có một vườn hoa mẫu đơn tuyệt đẹp. Mỗi năm xuân về, mọi người lại đến chùa để lễ bái và ngắm hoa. Giáng Hương là nàng tiên nữ trẻ trên trời. Thấy cảnh đẹp nên nàng xuống hạ giới để cùng để tham gia lễ hội. Vô tình nàng làm gãy một cành hoa và bị bắt giữ.
Lúc ấy, có chàng Từ Thức đi qua xin cởi áo để chuộc tội cho nàng. Từ đó, hai người bén duyên rồi trở thành vợ chồng. Câu chuyện tình huyền ảo mà có phần dang dở đó vẫn được lưu truyền và được yêu thích đến tận ngày nay.
Đến với chùa Phật Tích Bắc Ninh, bạn sẽ có những trải nghiệm vô cùng tuyệt vời. Sẽ là những khám phá mang đậm văn hóa lịch sử và mang theo những bản sắc riêng mà nhiều loại hình du lịch khác không có. Nếu bạn có dịp du lịch Hà Nội hay du lịch miền Bắc, đừng bỏ qua ngôi chùa này nhé.
