1. Vị trí đền Ông Hoàng Mười
Đền Ông Hoàng Mười nằm ở địa phận làng Xuân Am, xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, tỉnh Nghệ An. Theo ghi chép, đền được xây dựng vào năm 1634, từ thời hậu Lê. Trải qua lịch sử, đền bị phá huỷ. Năm 1995 đền được xây dựng lại, giờ trở thành trung tâm văn hóa tín ngưỡng, tâm linh nổi tiếng của tỉnh Nghệ An.
Đền nằm ở vị trí có cảnh quan đẹp. Xung quanh đền là sông Cồn Mộc trong xanh uốn lượn, phía xa xã là ruộng đồng xanh tươi ngắt một màu. Còn bên sau đền là núi Con Mèo, núi Dũng Quyết. Đặc biệt, đền nằm xa làng mạc, lại ở giữa non nước hữu tình, núi quần tụ, cây cối tốt tươi nên tạo nên một vẻ trong lành yên ả.
Dù trải qua lịch sử, bị hư hỏng, đền được phục dựng theo quy mô truyền thống, gồm tam quan, tắc môn, đài trung thiên, lầu cô, lầu cậu. Tại đền giữ 21 đạo sắc phong, bản thần tích chữ Hán và hệ thống tượng pháp có giá trị lịch sử và thẩm mỹ cao.
2. Sự tích Ông Hoàng Mười Nghệ An
Ông Hoàng Mười Nghệ An là ai? Theo tích xưa kể lại, Ông Hoàng Mười là một vị thần xuống chốn dân gian để giúp đời. Người dân xứ Nghệ lưu truyền rất nhiều câu chuyện liên quan đến lịch sử đền Ông Hoàng Mười Nghệ An cũng như những đóng góp của ông với một số nhân vật có thật trong lịch sử.
Nhiều người truyền tai nhau rằng Ông Hoàng Mười là quan lớn chốn Thiên Đình, thần tiên chốn Đào Nguyên. Nhận thấy chốn nhân gian còn nhiều cơ cực, ông giáng trần để giúp dân, giúp đời.
Theo các nhà nghiên cứu văn hoá dân gian Việt, Ông Hoàng Mười chính là sự “thần thánh hóa” một nhân vật có thực trong đời sống cộng đồng ngày xa xưa, một người anh hùng có công với nhân dân. Về nhận định này, có khá nhiều dị bản khác nhau về cuộc đời của Ngài.
Sử sách vùng Nghệ Tĩnh cho rằng ông là Lê Khôi – vị tướng tài theo Lê Lợi chinh chiến chống quân Minh, sau làm quan lớn dưới triều Lê gia. Tuy nhiên, có một số dị bản được lưu truyền khác, Ông Hoàng Mười chính là một vị tướng giỏi thời vua Lê Thái Tổ. Đó là Nguyễn Xí – vị tướng có công lớn dẹp giặc Minh, được giao trấn giữ vùng Nghệ Tĩnh và chăm lo đời sống người dân nơi đây.
Theo huyền tích dân gian, tướng quân Nguyễn Xí trong một lần du thuyền trên sông thì bị nhấn chìm khi đi đến đến đoạn chân núi Hồng Lĩnh. Trong lúc nhân dân thương tiếc để tang ông, bỗng thấy thi thể ông nổi trên mặt, mặt vẫn hồng hào, người nhẹ tựa lông hồng. Trên trời xuất hiện mây ngũ sắc, kết thành hình xích mã cùng hàng ngàn thiên binh, thiên tướng đưa ông về trời. Nhân dân suy tôn là Ông Hoàng Mười và lập đền thờ tưởng nhớ.
3. Khám phá kiến trúc của đền Quan Hoàng Mười
Theo sử sách ghi lại, đền được xây dựng từ thời hậu Lê. Trải qua thăng trầm lịch sử, đền bị phá huỷ. Năm 1995, đền được chính quyền tỉnh Nghệ An phục dựng lại và trở thành điểm đến văn hóa tín ngưỡng nổi tiếng. Đây cũng là địa điểm du lịch Nghệ An Hà Tĩnh nổi tiếng, thu hút nhiều du khách ghé thăm.
Đền Ông Hoàng Mười Nghệ An kết cấu bao gồm: tam quan, đài trung thiên, tắc môn, lầu cậu, lầu cô. Bên trong vẫn giữ được hệ thống tượng pháp, 21 đạo sắc phong và các bản thần tích chữ Hán có giá trị nghệ thuật – lịch sử cao.
Khu đền Quan Hoàng Mười có gồm ba tòa điện: Thượng điện, Trung điện và Hạ điện. Công trình sau phục dựng mang nét kiến trúc các công trình tâm linh thời nhà Nguyễn. Vật liệu dựng đền đều làm bằng gỗ, sơn son và chạm trổ các hoạ tiết long, lân, quy, phụng rất công phu.
Quan sát từ bên ngoài, đền thờ Quan Hoàng Mười Nghệ An nổi bật với hình ảnh mái ngói được chạm trổ hình rồng. Tam quan nằm liên tiếp nhau, du khách có thể khám phá bằng cách đi sâu vào bên trong.
4. Điểm du lịch văn hóa tâm linh
Là đức thánh nổi tiếng linh thiêng trong hệ thống tín ngưỡng thờ Mẫu nên ông Hoàng Mười được người dân ngưỡng mộ, đền thờ được dựng ở nhiều địa phương trong cả nước. Tuy nhiên, đền ông Hoàng Mười ở Nghệ An là điện thờ chính, còn những nơi khác chỉ là phối thờ.
Tại ngôi đền này, ngoài thờ chính là ông Hoàng Mười, còn thờ các vị phúc thần: Lê Khôi, Quận công Trịnh Trung, Song Đồng Ngọc Nữ và hệ thống đạo Mẫu tứ phủ, mà người đứng đầu là Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Ngôi đền cũng là một địa điểm hấp dẫn để mọi người có thể khám phá những nét văn hóa đặc sặc gắn với tín ngưỡng thờ Mẫu – một di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại đã được UNESCO công nhận. Năm 2002, Đền ông Hoàng Mười được tỉnh Nghệ An xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa.
Được xem là một trong sáu ngôi đền thiêng lớn nhất Nghệ An, mỗi năm đền đón hàng vạn người dân xứ Nghệ và du khách thập phương đến chiêm bái, cầu an, cầu lộc.
Đền Ông Hoàng Mười Nghệ An đã và đang thu hút đông đảo du khách thập phương tới tham quan, vãn cảnh, dâng hương và cầu nguyện. Nếu có cơ hội du lịch Nghệ An, đừng quên ghé thăm ngôi đền nổi tiếng linh thiêng ở xứ Nghệ này bạn nhé!
