1. Thời gian và nơi diễn ra Lễ hội Đền Hùng
Ngày giỗ Tổ Hùng Vương hoặc Lễ hội Đền Hùng hoặc Quốc giỗ là một ngày lễ của Việt Nam. Đây là ngày hội truyền thống của Người Việt tưởng nhớ công lao dựng nước của Hùng Vương.
Nghi lễ truyền thống được tổ chức hàng năm vào mùng 10 tháng 3 Âm lịch tại Đền Hùng, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.
2. Nguồn gốc ngày giỗ tổ Hùng Vương
Kinh Dương Vương sinh một con trai. Sau đó, tiếp ngôi vua cha và có niên hiệu là Lạc Long Quân. Lạc Long Quân lấy Âu Cơ sinh ra một bọc trăm trứng rồi nở ra một trăm người con. Đây cũng chính là tổ tiên của người Bách Việt. Vào một hôm, vua Lạc Long Quân bảo với Âu Cơ: “Ta là giống Rồng, nàng là giống Tiên, thủy hỏa khắc nhau, chung hợp thật khó”.
Do đó, năm mươi người con đã theo mẹ lên núi, năm mươi người con theo cha về miền biển. Lạc Long Quân phong cho con trưởng Hùng Vương nối ngôi và làm vua. Sau khi trải qua 18 đời, Hùng Vương thứ 18 đã nhường ngôi cho Thục Phán – An Dương Vương.
Để ghi nhớ công ơn của các Vua Hùng có công khai thiên, lập địa. Vua Lê Thánh Tông năm 1470 và đời vua Lê Kính Tông năm 1601 đã sao chép đóng dấu kiềm để tại Đền Hùng. Chọn ngày 11 và 12 tháng 3 âm lịch làm ngày giỗ Tổ Hùng Vương. Đến thời nhà Nguyễn – năm Khải Định thứ 2, chính thức chọn ngày 10 tháng 3 Âm lịch làm ngày giỗ Tổ Hùng Vương. Để tưởng nhớ các Vua Hùng và nhắc nhở người dân Việt Nam cùng tưởng nhớ thờ cúng Tổ tiên. Nguồn gốc của lễ hội đền Hùng cũng từ đó mà diễn ra đến tận ngày nay.
3. Truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” thể hiện sâu sắc trong Lễ hội Đền Hùng
Theo phong tục, vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch hằng năm đã trở thành “điểm hẹn” tâm linh trong mỗi người dân nước Việt. Cứ đến ngày này, dù ai ở xa, dù ai đang bận rộn, dù đi đâu về đâu, cũng tìm đường về chân núi Nghĩa Lĩnh dâng hương tưởng nhớ các vua Hùng đã có công dựng nước.
Lễ hội là dịp để con Lạc cháu Hồng tìm hiểu và biết ơn công lao to lớn của những người đi trước đã bảo vệ cho đất nước ta như ngày hôm nay.
Lễ hội thể hiện tinh thần đại đoàn kết, truyền thống đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.
4. Lễ hội Đền Hùng
Lễ hội diễn ra vào ngày 10 tháng 3 âm lịch. Tuy nhiên, lễ hội thực chất đã diễn ra từ hàng tuần trước. Với những phong tục như đâm đuống (đánh trống đồng) của dân tộc Mường, hành hương tưởng niệm các vua Hùng. Và kết thúc vào ngày 10 tháng 3 âm lịch với lễ rước kiệu và dâng hương trên đền Thượng.
Lễ hội đền Hùng hiện được Nhà nước ta nâng lên thành Giỗ Quốc Tổ tổ chức lớn vào những năm chẵn.
Phần Lễ
Có 2 lễ được cử hành cùng thời điểm ngày chính hội tại đền Hùng:
Lễ rước kiệu vua: Đám rước kiệu, nhiều màu sắc của rất nhiều cờ, hoa, lọng, kiệu, trang phục truyền thống. Xuất phát từ dưới chân núi rồi lần lượt qua các đền để tới đền Thượng, nơi làm lễ dâng hương.
Lễ dâng hương: Người hành hương tới đền Hùng chủ yếu vì nhu cầu của đời sống tâm linh. Mỗi người đều thắp lên vài nén hương khi tới đất Tổ. Theo quan niệm của người Việt, mỗi nắm đất, gốc cây nơi đây đều linh thiêng và những gốc cây, hốc đá cắm đỏ những chân hương.
Phần Hội
Phần hội có nhiều trò chơi dân gian. Đó là những cuộc thi hát xoan (tức hát ghẹo), một hình thức dân ca đặc biệt của Phú Thọ. Là những cuộc thi vật, thi kéo co, hay thi bơi trải ở ngã ba sông Bạch Hạc. Đây là nơi các vua Hùng luyện tập các đoàn thủy binh luyện chiến.
Giỗ Tổ Hùng Vương là một trong những ngày lễ trọng đại của dân tộc Việt Nam. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương đã trở thành một bản sắc văn hóa của cộng đồng. Nó là sợi chỉ đỏ tạo nên truyền thống đoàn kết, thương yêu, đùm bọc lẫn nhau của đại gia đình các dân tộc Việt Nam.
Lễ hội Đền Hùng là một lễ hội lớn nhằm tưởng nhớ và tỏ lòng biết ơn công lao lập nước của các vua Hùng. Nếu có cơ hội đến với Đền Hùng trong ngày Quốc giỗ, bạn sẽ cảm nhận được sự linh thiêng, truyền thống tri ân nguồn cội. Đây là nét đẹp ngàn đời của dân tộc Việt Nam. Nghĩa đồng bào, lòng tự tôn dân tộc được phát huy, lắng đọng trong hồn thiêng sông núi.
