1. Vị trí và nguồn gốc tên gọi của thành cổ Xương Giang
Vị trí thành cổ Xương Giang
Xương Giang là một ngôi thành cổ tọa lại tại phía Đông Bắc của thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang. Thành cổ Xương Giang nằm cách sông Thương gần 3km, xưa kia thuộc xã Đông Nham. Là một trong những thành cổ nổi tiếng tại Bắc Giang, nơi lưu trữ nhiều dấu tích của dân tộc.
Vị trí thành cổ Xương Giang trên Google Map
Toàn bộ tòa thành có diện tích khoảng 27ha và có cấu trúc tương đối kiên cố. Tường thành được đắp cao đầy, bốn góc thì có nhiều pháo đài kiên cố cao hơn 4m nhô hẳn ra ngoài, có hào sâu bao bọc, để đề phòng bị tấn công. Thành có 4 cửa, và cửa chính thì mở trông theo hướng Tây.
Nguồn gốc tên gọi “Xương Giang”
“Xương Giang” là tên sông Kép, chi lưu bên tả ngạn sông Thương. Nơi tòa thành được xây dựng trên vùng đất giáp ranh giữa xã Xương Giang và một số xã của huyện Lạng Giang ngày nay.
Nhắc đến nơi đây là nhắc đến những câu chuyện giao tranh của quân ta và quân Minh. Thành cổ Xương Giang nằm ở xã Xương Giang, thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang. Ngôi thành cổ do quân Minh lựa chọn địa điểm và xây dựng vào thế kỉ XV tức năm 1407. Xương Giang cũng là tên do quân Minh đặt.
Đây là ngôi thành cổ gắn liền với nhiều chiến tích vàng son. Ghi dấu trang sử vàng chống giặc Minh của nghĩa quân Lê Lợi. Dù đã hàng trăm năm trôi qua cùng sự bào mòn của thời gian, nơi đây vẫn còn lưu lại những dấu ấn lịch sử như hàng rào cao 3 mét hay bia đá ghi công.
2. Lịch sử nổi tiếng của thành cổ Xương Giang
Thành Xương Giang được xây trên mặt đất bằng phẳng nhưng có vị trí hiểm yếu. Thành được kết nối với hệ thống sông Thương và đầm lầy bao quanh. Đặc biệt vùng này cũng giáp danh với Lạng Sơn. Thuận tiện cho quân địch kéo xuống từ phương Bắc và có đường khi rút lui…
Tường thành được xây toàn bộ bằng đất. Do sự tác động của lịch sử và thời gian nên hiện nay các dấu tích còn lại chỉ còn hình dạng chữ nhật được bao quanh là nước. Chiều dài khoảng 600m theo hướng Đông Tây, chiều rộng kéo dài 450m theo hướng Bắc Nam. Diện tích xung quanh 27ha, tường đắp đất cao dầy. Bốn góc có pháo đài, hào rộng bao quanh, mở 4 cửa. Cửa chính của thành hướng về phía Tây.
3. Di tích ghi dấu chiến thắng quân Minh
Theo sử sách ghi lại nơi đây diễn ra nhiều trận chiến tiêu biểu của quân và dân Đại Việt do Lê Lợi lãnh đạo, đập tan 10 vạn quân xâm lược Minh trong gần 1 tháng tại địa bàn Lạng Sơn và Bắc Giang ngày nay. Trong đó có trận thắng tiêu biểu của nghĩa quân Lam Sơn.
Chiến thắng của nghĩa quân Lam Sơn dưới thời Lê Lợi do tướng Trần Nguyên Hãn chỉ huy, chiếm thành Xương Giang và phá tan đạo quân của Liễu Thăng, góp phần quan trọng làm nên chiến thắng lịch sử, lật đổ ách thống trị bạo tàn của nhà Minh kéo dài 20 năm và là chiến thắng quyết định cho nền độc lập của dân tộc ta ở thế kỷ thứ XV.
Trận công thành của nghĩa quân Lam Sơn ngày 28/9/1427 và trận diệt viện trợ oanh liệt ngày 3/11/1427. Cũng chính nơi này bắt được Tích Lệ Cơ, Ô Mã Nhi.
Ngoài ra thành cổ Xương Giang còn được coi như trung tâm của chiến trận nhỏ to và chứng kiến nhiều sự kiện quan trọng của quê hương đất nước, nhất là cuộc khởi nghĩa dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Hữu Cầu xảy ra vào nửa sau thế kỷ 18 được đánh giá là trận chiến lớn nhất trong lịch sử dân tộc…
4. Tham quan thành cổ Xương Giang
Tương truyền, vào năm 1407, giặc Minh cho xây đắp thành này bằng đất. Do sự tác động của những trận chiến và thời gian, hiện nay ngôi thành không còn được nguyên vẹn.
Ngôi thành rộng lớn với kiến trúc kiên cố
Những dấu tích từ hàng trăm năm trước còn sót lại cũng đủ cho thấy quy mô và vẻ đẹp của ngôi thành cổ. Nó có hình dạng chữ nhật, trải dài theo hướng Đông – Tây với diện tích lên tới 27 ha.
Tường thành được đắp bằng đất cao và dày. Xung quanh các góc đều được bố trí pháo đài, hào rộng lớn bao bọc. Toàn thành có cửa chính nằm ở hướng Tây và 3 cửa phụ ở các hướng còn lại.
Những dấu ấn lịch sử còn sót lại
Đến với thành cổ Xương Giang, du khách sẽ tận mắt được trứng kiến di tích lịch sử, nơi ghi dấu mốc son vàng vẻ vang của dân tộc. Những dấu tích lưu lại vẫn còn khá rõ. Chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy thiết kế của nó rất đặc biệt, không đơn thuần như những ngôi thành khác.
Thành Xương Giang là nơi ghi lại những dấu ấn oanh liệt của trang sử vàng chống giặc ngoại xâm của ông cha. Điển hình như tấm bia đá xanh có dòng chữ Hán “Xương Giang cổ thành bi ký”. Dù đã bị thời gian làm mờ, những nét chữ vẫn còn rất rõ.
Khám phá mọi ngóc ngác ngôi thành cổ, hẳn nhiều người có thể tưởng tượng được khung cảnh trang nghiêm, vững chãi của nó trước đây. Bốn mặt thành được bao bọc bởi những bức tường cao sừng sững tựa mê cung. Tiến vào sâu bên trong là khu trung tâm. Nơi đây tập trung các cơ quan đầu não, khu quan lại, binh lính và nhà ở của dân.
Hướng về phía có các phía cổng thành, có những khu vực bờ thành cao đến 3 mét. Vẫn còn đó những đường hào bao quanh, để lộ những đường trũng sâu ngăn chặn sự xâm nhập từ bên ngoài.
5. Lời kết
Thành cổ Xương Giang là một trong những điểm đến khá đặc biệt khi đến du lịch Bắc Giang. Nó lưu giữ lại nhiều câu chuyện độc đáo, nét kiến trúc cổ đại. Nơi mà quân và dân ta một thời xây dựng, chiến đấu và bảo vệ thành cổ đó. Đến nay Thành Xương Giang là một dấu tích không thể quên và gắn liền với nhiều giá trị lịch sử to lớn của dân tộc.
