1. Nguồn gốc Lễ Hội Trùng Cửu
Truyện kể rằng, xa xưa, xã Long Sơn có ông Lê Văn Mưu, là người tham gia cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp. Tuy nhiên cuộc khởi nghĩa thất bại, ông đưa gia đình về ẩn náu ở phía đông núi Nữa, lập nên ấp Bà Trao (nay là xã Long Sơn). Tại đây, ông đã xây dựng công trình Nhà Lớn, là nơi thờ Phật, thờ Tiên, thờ Thánh. Đặc biệt, ông đã tạo nên những căn nhà cho người tạm cư đến ở. Vì vậy, ít lâu sau, Long Sơn trở thành một nơi có đông dân cư đến lập nghiệp và ngày càng trở nên nhộn nhịp, đông đúc.
Lúc sinh thời, ông Lê Văn Mưu thường ở trần, búi tóc, đi chân đất và làm việc suốt ngày nên người dân thường gọi là ông Trần. Khi ông mất đi, người dân vùng địa điểm du lịch Vũng Tàu này hình thành một tín ngưỡng dân gian gọi là đạo ông Trần hay ông Nhà Lớn.
Thời gian tổ chức lễ hội
Hàng năm, cứ vào dịp mồng 9/9 âm lịch, người dân Long Sơn và những người theo đạo ông Trần tụ hội về Nhà Lớn. Họ làm lễ cầu an và tưởng nhớ công đức khai dân lập ấp của ông Trần. Vì tổ chức ngày mồng 9/9 âm lịch nên lễ hội mang tên là Trùng Cửu.
2. Nghi lễ linh thiêng, độc đáo của Lễ hội Trùng Cửu
Lễ hội Trùng Cửu được biết đến là lễ hội của một tín ngưỡng dân gian luôn hướng đến điều thiện. Tham gia lễ hội Vũng Tàu này, du khách sẽ cảm nhận được sự tôn trọng và thành kính của mỗi người dân.
Sự thành kính trong việc chuẩn bị lễ hội
Bắt đầu từ nhiều ngày trước khi diễn ra lễ hội Vũng Tàu, người dân đã đến di tích Nhà Lớn để quét tước, dọn dẹp sạch sẽ cả 6 dãy phố xung quanh để làm chỗ nghỉ chân cho khách thập phương. Khách phương xa đến với lễ hội Trùng Cửu sẽ được sắp xếp chỗ nghỉ ngơi miễn phí.
Các dãy nhà cổ được trang hoàng những câu liễn đỏ vuông và dài. Theo người dân địa phương, tục viết liễn đã bắt nguồn từ hàng trăm trước, kể từ khi ông Trần đến nhà Lớn rồi mở mang vùng đất Long Sơn.
Vào ngày mồng 8/9 âm lịch, người dânn tại địa điểm du lịch Vũng Tàu sẽ tiến hành lễ Tiên Thường kỉnh mặn. Đây là lễ cúng các đồ mặn – sản vật của bà con nhân dân từ nhiều nơi mang đến cúng lễ.
Đến Trùng Cửu, bạn sẽ dễ dàng nhận ra đâu là khách thập phương và đâu là người theo đạo ông Trần trong lễ hội. Bởi những người theo đạo ông Trần đều mặc quần áo bà ba đen, tóc búi củ hành, đi chân đất, mô phỏng theo đúng phong cách giản dị của ông Trần khi sinh thời.
Đến ngày 9/9, tiến hành Chánh giỗ kỉnh chay, tức là chỉ cúng đồ chay. Khách du lịch cùng người dân theo đạo từ Vũng Tàu, Bình Dương, Đồng Nai, Tiền Giang, Bến Tre… cùng vào dâng hương, cầu nguyện bình an và thành tâm tưởng nhớ đến công đức ông Trần.
Sự đơn giản trong cách thức tổ chức Lễ hội Trùng Cửu
Lễ hội Trùng Cửu diễn ra với nghi thức cúng tiên thường (kỉnh mặn) và chánh giỗ (kỉnh chay) với bánh, trái cây, xôi, chè.
Không có hát múa, rước sắc linh đình, lễ hội Trùng Cửu chỉ có những dòng người thành kính dâng hương, cầu nguyện. Tuy nhiên, chính sự đơn giản ấy, lễ hội Vũng Tàu đã thu hút hàng ngàn tín đồ và du khách mỗi năm.
Đến với Lễ hội Trùng Cửu, thắp nén tâm hương tưởng nhớ ông Trần, du khách đến tìm hiểu kiến trúc nhà gỗ xưa, được tham quan các hiện vật quý hiếm có niên đại hàng trăm năm tuổi đang trưng bày tại đây, như: bộ bàn ghế bát tiên, bộ tủ cẩn xà cừ, những câu đối, hoành phi, câu liễn… Đồng thời được dịp tìm hiểu, trải nghiệm lối sống cộng đồng của người dân Long Sơn. Trước khi rời Nhà Lớn, du khách còn có thể ghé chợ Long Sơn mua hải sản tươi, hoặc thưởng thức các món hải sản ngon miệng tại các nhà bè trên các nhánh sông ở Long Sơn.
