1. Địa điểm tổ chức Lễ hội du lịch Cửa Lò
Nằm cách TP. Vinh 16 km về phía đông, thiên nhiên ưu ái ban tặng cho Cửa Lò một bờ biển dài hơn 10 km, bãi cát thoải rộng, mịn màng với 3 bãi tắm chính: Lan Châu, Xuân Hương và Song Ngư. Tổ chức du lịch thế giới đánh giá: “Cửa Lò là một trong những bãi tắm lý tưởng nhất Việt Nam: nước biển trong xanh, sóng vừa phải, độ mặn rất phù hợp là những đặc điểm mà không phải bãi tắm nào cũng có được”. Thiên nhiên ưu ái cho Cửa Lò một bờ biển dài 10 km.
Khung cảnh biển Cửa Lò được điểm xuyết với nhiều cồn, đảo, đền, chùa thơ mộng, linh thiêng, với những dãy phi lao dài ngút mắt và những rặng dừa xanh mát tạo nên cái hồn riêng của xứ biển này. Cửa Lò đã có hơn 100 năm lịch sử hình thành và phát triển. Từ dáng dấp của một làng chài đơn thuần, Cửa Lò chuyển mình vươn lên, đánh thức tiềm năng du lịch và trở thành một đô thị sầm uất trong khoảng 20 năm trở lại đây.
2. Sự tích Lễ hội du lịch Cửa Lò
Theo người xưa kể lại thì làng chài nhỏ Cửa Lò sống bằng nghề đánh bắt cá trên biển. Họ lênh đênh trên chiếc thuyền để kiếm kế sinh nhai. Một mình trên biển khơi mênh mông ấy có biết bao nhiêu nguy hiểm rình rập. Trong mỗi người dân chất phác ấy luôn tin rằng trên biển có một vị thần luôn đi theo để bảo vệ cho họ. Vị thần ấy đánh đuổi quỷ dữ và ban cho họ những khoang cá đầy.
Với mong muốn cầu xin vị thần biển hãy che chở, đánh đuổi quỷ dữ trên biển và có một năm làm ăn nhiều may mắn nên ngư dân ở đây tổ chức lễ hội cầu thần biển hay còn gọi là lễ hội sông nước (lễ hội du lịch). Ban đầu lễ hội chỉ mang quy mô nhỏ tại vùng biển này sau được nhân rộng quy mô rộng rãi và to lớn hơn. Và cũng là một lễ hội để khai trương mùa du lịch Cửa Lò.
3. Lễ hội du lịch Cửa Lò
Lễ hội du lịch Cửa Lò bao gồm 2 phần là phần lễ và phần hội. Trong phần lễ gồm 3 chương trình nhỏ khác. Trong ngày 30/4 các bô lão và những người có chức sắc cùng đa số dân chúng tổ chức lễ yết cáo tại đền Van Lộc trong phường Nghi Tân. Đến ngày 1/5 bắt đầu tổ chức lễ rước kiệu từ đền Van Lộc về quảng trường trung tâm thị xã Cửa Lò. Sau đó là phần đọc diễn văn khai mạc các hoạt động văn hóa, văn nghệ,thể thao.
Phần Lễ
Chiều 30/4: Lễ yết cáo tại đền Vạn Lộc – Phường Nghi Tân.
Sáng 1/5: Lễ rước kiệu từ đền Vạn Lộc về quảng trường Trung tâm thị xã
Diễn văn khai mạc lễ hội cùng các hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao.
Phần Hội
Tối 30/4: Chương trình văn nghệ “nối vòng tay biển” do các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp biểu diễn. Kết thúc buổi biểu diễn là màn đốt pháo bông thu hút hàng vạn người xem ở khu du lịch Cửa Lò về đêm.
Sáng 1/5: Đua thuyền truyền thống trên biển và tổ chức các hoạt động thể thao như: Bóng đá mini, bóng chuyền bãi biển, kéo co, biểu diễn võ thuật …
Đặc biệt giải đua thuyền truyền thống thu hút nhiều người xem và cổ vũ náo nhiệt với nhiều bất ngờ, gay cấn. Cuộc đua có sự hội tụ của các tay chèo từ các phường(xã) có nghề biển. Mỗi thuyền thường có 20-30 tay chèo và một người cầm chịch thường gõ trống hoặc thổi còi để làm hiệu lệnh. Khu vực đua thuyền là bãi biển phía trước quảng trường Trung tâm thị xã, đường đua dài 1000m có tàu cứu hộ, hàng trăm tàu thuyền to nhỏ đậu trên biển cờ xí rợp trời cổ vũ cho các đội đua.
Cuộc đua gay cấn, cuốn hút người xem từ những phút đầu tiên khi các đội đua phải chung sức đồng lòng đưa con thuyền vượt qua những con sóng lớn để ra đường đua cho đến lúc các con thuyền quay trở về đích cũng phải vượt qua những đợt sóng dữ dội. Người xem đứng kín bãi biển cổ vũ nồng nhiệt cho các đội đua. Mỗi khi đội chèo của mình giành thắng lợi, khán giả của phường, xã đó chạy ào xuống nước để chào đón những người chiến thắng. Cuộc đua không những làm sống lại một nét đẹp văn hoá truyền thống của người dân biển mà còn trở thành một sản phẩm du lịch đặc sắc thu hút hàng vạn du khách về xem.
Đêm 1/5: Tổ chức các chương trình văn nghệ truyền thống, thi người đẹp phố biển, cắm trại, đốt lửa trại và nhảy múa giao lưu với du khách.
Ngày 2/5: Các hoạt động văn hoá, thể thao tiếp tục diễn ra.
Ngoài ra, lễ hội còn trưng bày ảnh các di tích lịch sử, thắng cảnh của Cửa Lò và Nghệ An trong quá trình chiến đấu và xây dựng quê hương; tổ chức thi văn hoá ẩm thực, thi đầu bếp, lễ tân giỏi.
Ngoài ra lễ hội còn trưng bày rất nhiều hình ảnh về các di tích lịch sử, thắng cảnh du lịch của Nghệ An. Những hình ảnh về chiến đấu và xây dựng quê hương của nhân dân thị xã Cửa Lò.Cùng các hoạt động văn hóa ẩm thực,thi nấu ăn, lễ tân giỏi. Lễ hội là một điểm đến sẽ khiến du khách hòa mình vào dòng người thân thiện và mến khách nơi đây.
Lễ hội du lịch Cửa Lò ngày càng được gìn giữ và phát triển thành một lễ hội có quy mô lớn, thu hút hàng vạn du khách đến tham quan, vui hội.