1. Dinh Thầy Thím ở đâu
Dinh Thầy Thím Bình Thuận tọa lạc ở xã Tân Tiến, TX. Lagi, Bình Thuận. Dinh đã được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia vào năm 1997.
Đây là điểm đến không chỉ có giá trị về lịch sử, nghệ thuật điêu khắc, văn hóa mà còn mang nhiều ý nghĩa về tâm linh. Bởi thế, Dinh không những được người dân tôn thờ mà thu hút đông đảo khách thập phương đến chiêm ngưỡng, cúng bái.
2. Sự tích Dinh Thầy Thím
Dinh Thầy Thím Bình Thuận gắn liền với một sự tích về cặp vợ chồng có tên ghép là Thầy Thím. Người chồng tên Thầy, vợ tên Thím. Hai người đã có công rất lớn trong việc giúp đỡ người dân địa phương.
Thầy Thím là người ham học, chí lớn
Theo truyền thuyết kể lại rằng, từ thời vua Gia Long, Thầy là người ham học, cần mẫn, vừa học vừa nuôi chí lớn. Tuy nhiên, lại gặp đại tang khi cùng lúc mất đi cả cha và mẹ. Vì thế Thầy đã quyết định ở lại quê nhà để chịu tang.
Thầy là đạo sĩ giỏi nổi tiếng
Khi đó, trong làng lại gặp hạn hán, mất mùa, đói kém liên miên. Thầy đã lập đàn để cầu trời. Sau khi cầu xong thì trời xanh đã chuyển mưa to khiến cho cây cối như được hồi sinh. Từ đó, Thầy nổi tiếng trong làng là một đạo sĩ giỏi, dùng phép để cứu dân làng.
Vào ngày hội đầu năm, có người dân nằm mơ có mái đình to thờ Thành Hoàng. Vào đêm hôm ấy, mưa rất to, dự báo một điều lạ. Y như rằng, khi trời tạnh mưa, mọi người đều nhìn thấy có một ngôi đình tọa lạc ở ngay giữa làng khiến ai cũng rất vui.
Bị xử oan nhưng vợ chồng Thầy thoát chết thật thần kỳ
Nhưng sau đó, Thầy bị bắt đi vì có người ở làng kế bên tố cáo triều đình là tội phạm ăn cắp, âm mưu bạo loạn. Nhà vua đã xử trảm cho thầy với 3 mức án tử là: uống thuốc độc, xử tử, thắt cổ. Thầy đã chọn hình thức cuối cùng và xin ban một tấm lụa. Tuy nhiên kỳ lạ thay khi tấm lụa đến tay thì hóa rồng và hai vợ chồng Thầy Thím bay lên.
Sau đó, vợ chồng Thầy cư ngụ tại Tam Tân (hiện nay là xã Tân Tiến LaGi). Hai vợ chồng thuê trọ ở. Ngày ngày, Thầy Thím làm nghề đốn củi, đóng ghe, bốc thuốc chữa bệnh cứu người. Khi làng có nạn, Thầy Thím trừng phạt bọn buôn gạo lợi dụng mất mùa bóp chẹt dân nghèo, cứu giúp dân chài trong cơn sóng to gió dữ. Thầy Thím còn thuần hóa cả thú rừng là nỗi sợ của người dân khi buổi đầu khai phá thiên nhiên hoang dã…
Chuyện về đôi hắc hổ trung thành
Về sau, một ngày mùa thu, hay tin Thầy Thím qua đời, dân làng loan báo, vội vã tìm đến nơi, thì thấy hai ngôi mộ bằng cát trắng phau được thú rừng vun đắp ở gần nơi Thầy Thím tạ thế. Hàng năm, cứ đến mùng 5 tháng giêng âm lịch, người ta lại thấy có đôi Hắc – Bạch Hổ thường xuyên về tảo mộ, phủ phục gần đó canh gác mộ. Khi đôi Hổ qua đời, dân làng an táng ngay sau mộ Thầy Thím để tưởng nhớ hai con vật có nghĩa, tận trung với người.
Dân làng lập đền tưởng nhớ Thầy Thím
Để ghi ơn công đức của Thầy Thím, người dân địa phương chung sức lập đền thờ, nay là Dinh. Qua năm tháng, nghĩa cử Thầy Thím vẫn được dân gian lưu truyền. Thế nên đến đời vua Thành Thái năm thứ 18, nhà vua đã xem xét lại án xử trước đây. Và sắc phong cho Thầy Thím là “Chí Đức Tiên Sinh, Chí Đức Nương Nương Tôn Thần”.
Sự tích Thầy Thím là một truyền thuyết dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Nội dung mang nhiều yếu tố tích cực và có giá trị giáo dục, đề cao tính nhân nghĩa, đạo đức, nhân cách cao đẹp qua nhân vật Thầy Thím.
3. Kiến trúc Dinh Thầy Thím
Quần thể kiến trúc Dinh
Quần thể kiến trúc Dinh được bao quanh bởi một bức tường hình thang vuông, chu vi gần 600m như tôn thêm vẻ trang nghiêm. Vòng thành trổ ba lối vào Dinh. Cổng chính ở phía trước và cổng phụ ở hai bên tả hữu.
Dinh vốn được xây dựng bằng những nguyên vật liệu sẵn có tại địa phương. Với: gỗ đóng vai trò chủ đạo. Chất vữa kết dính được pha trộn từ vôi – cát – mật đường – nhựa cây. Mái lợp ngói âm dương, nền lát gạch Bát tràng.
Các công trình kiến trúc chính của Dinh đều quay về hướng Tây
Các công trình kiến trúc chính của Dinh đều quay về hướng Tây. Bao gồm: cổng chính, võ ca, chính điện, nhà tiền hiền, bình phong, khu mộ Thầy Thím và một số công trình phụ cận khác. Trong đó, chính điện, võ ca, nhà tiền hiền đều sử dụng lối kiến trúc “tứ trụ”. Đây là một mô hình kiến trúc tôn giáo rất phổ biến ở Bình Thuận trong các thế kỷ 18 – 19.
Nét kiến trúc độc đáo, hiếm hoi ở 4 cột chính
Đặc biệt là 4 cột chính ở khu vực trung tâm Dinh được các nghệ nhân thời bấy giờ trau chuốt và tạo dáng rất tinh tế, đạt đến đỉnh cao trong nghệ thuật điêu khắc gỗ. Toàn bộ chân đế của các cột được gờ chỉ, cách điệu dạng một bình hoa mềm mại. Phần thân cột vát thành hình trụ vuông vức. Phần đỉnh cột thu nhỏ dạng hình trụ tròn. Đây là nét kiến trúc hiếm hoi và độc đáo trong gần 300 di tích ở Bình Thuận.
Trên thanh xà còn lưu dòng chữ Hán được khắc chìm. Ghi “Kỷ Mão niên thập nhị quạt nhị thập ngũ nhật kiến tạo”. Nghĩa là: kiến tạo ngày 25 tháng 12 năm Kỷ Mão (1879). Đánh dấu một mốc lịch sử Dinh Thầy Thím.
4. Khu mộ Thầy Thím
Vì gắn liền với tình cảm, niềm tin và tín ngưỡng lâu đời, nên mỗi khi đến cúng bái, tham quan Dinh Thầy Thím, du khách không quên viếng mộ Thầy Thím thắp hương. Việc làm này thể hiện truyền thống văn hóa tốt đẹp, biểu trưng cho đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của người dân Việt Nam.
Mộ Thầy Thím tọa lạc giữa khu rừng Bàu Thông, cách Dinh khoảng 3km về phía Tây. Khung cảnh ở đây thanh vắng, trữ tình. Khu mộ có 4 nấm mồ đắp bằng cát trắng vút cao thành 2 hàng. Theo truyền thuyết dân gian, hai mộ phía trước là mộ Thầy – Thím. Hai mộ phía sau là đôi Hắc – Bạch Hổ (được coi là vệ sĩ, đệ tử của Thầy Thím). Từ năm 1988, ban quản lý Khu di tích Dinh Thầy Thím đã xây thêm một bức tường thành bằng đá bao bọc lấy khu mộ.
5. Lễ hội Dinh Thầy Thím
Hàng năm, ở Dinh Thầy Thím Bình Thuận có hai dịp lễ đó là Lễ Tế Thu (diễn ra từ 14 – 16/9 Âm lịch) và Lễ Tảo Mộ (diễn ra mùng 5/1 Âm lịch).
Lúc này, khắp không gian ở đây tràn ngập nghi ngút khói. Tiếng chuông thanh thoát như đưa du khách chìm vào thế giới tâm linh. Lễ hội diễn ra có nhiều tiết mục hấp dẫn như: biểu diễn võ thuật, chèo bã trạo, múa lân thi tài, diễn xướng sự tích Thầy Thím,… Du khách thường tìm đến Dinh để làm từ thiện, phóng sinh thả chim về rừng, cầu bình, cầu an,…
Dinh Thầy Thím Bình Thuận là điểm đến tâm linh nổi tiếng mà du khách đừng nên bỏ qua trong chuyến khám phá Lagi. Bạn có thể đến đây tham quan kiến trúc Dinh, viếng thăm khu mộ Thầy, lắng nghe những sự tích ly kỳ về Thầy Thím, và có thể tới để cầu bình, cầu an.
