1. Lễ hội chùa Hương ở đâu
Lễ hội chùa Hương là một lễ hội ở Việt Nam, diễn ra tại khu danh thắng chùa Hương (hay Hương Sơn) thuộc Hương Sơn, huyện Mỹ Đức, Hà Nội. Khu vực chùa Hương là một khu phức hợp văn hóa và tôn giáo bao gồm hàng chục ngôi chùa Phật giáo, bao gồm cả những ngôi đền thờ dành riêng cho thần long nhãn và tín ngưỡng nông nghiệp. Trung tâm của cụm đền chùa ở vùng này là chùa Hương trong động Hương Tích, còn gọi là chùa Trong. Đây là một lễ hội lớn diễn ra hàng năm và thu hút rất nhiều phật tử từ khắp mọi miền đất nước về hành hương.
2. Nguồn gốc của Lễ hội chùa Hương
Chùa Hương là một danh thắng nổi tiếng, không chỉ bởi cảnh đẹp mà nó còn là một nét đẹp văn hóa tín ngưỡng đạo phật của người dân Việt Nam. Nhắc đến chùa Hương là nhắc đến tín ngưỡng thờ chúa Ba. Theo truyền thuyết dân gian, công chúa Diệu Thiện (Chúa Ba ứng thân của Bồ Tát Quán Thế Âm) đã tới vùng núi Hương Sơn tu hành 9 năm sau đó đắc đạo thành Phật đi cứu độ chúng sinh (ngày 19 tháng 2 Âm lịch). Đây cũng là thời điểm giữa mùa xuân nên trăm hoa đua nở, cây cối xanh tươi, không khí trong lành.
Động Hương Tích là linh địa, nơi được Chúa Trịnh ca ngợi là “Nam Thiên Đệ Nhất Động”. Vì động Hương Tích thờ Phật Quán Thế Âm, chỗ dựa lòng dân để cầu an và tốt lành. Có thể nói, chúa Trịnh Sâm đã đưa động Hương Tích trở thành một di sản vật thể lớn. Ông cũng đặt nền móng cho sự phát triển lễ hội chùa Hương cho tới hiện tại. Từ đó, mỗi năm khi xuân về, du khách thập phương về trẩy hội ngày càng đông. Năm 1896, du lịch chùa Hương mới đi vào quy củ như một lễ hội thực sự.
3. Thời gian diễn ra Lễ hội chùa Hương
Chùa Hương là điểm du lịch tâm linh hấp dẫn miền Bắc đặc biệt là dịp đầu xuân năm mới. Lễ hội kéo dài từ tháng 1 đến tháng 3 Âm lịch thu hút phật tử và khách du lịch từ khắp nơi. Khai hội chính thức bắt đầu vào mùng 6 tháng Giêng, ngày mở cửa rừng của người dân. Lễ hội kéo dài đến hết tháng 3 Âm lịch nhưng đỉnh cao là từ rằm tháng Giêng đến 18 tháng 2 Âm lịch.
Lễ hội chùa Hương hay Trẩy hội chùa Hương là một lễ hội của Việt Nam. Trong khu thắng cảnh Hương Sơn, lễ hội được xem hành trình về một miền đất Phật – nơi Quan Thế Âm Bồ Tát ứng hiện tu hành. Đây là một lễ hội lớn về số lượng các phật tử tham gia hành hương.
4. Ý nghĩa của Lễ hội chùa Hương
Không giống bất kỳ nơi nào, Chùa Hương là một tập hợp nhiều đền chùa hang động gắn liền với núi rừng, và trở thành một quần thể thắng cảnh rộng lớn,với một kiến trúc hài hòa giữa thiên nhiên và nhân tạo. Tạo hóa đã khéo bày đặt cho nơi đây núi non sông nước hiền hòa và rồi con người đã thổi hồn vào những điều kỳ diệu đó nó trở lên lung linh, sinh động và nhiều màu sắc. Chính điều đó đã tạo nên một nét văn hóa của dân tộc, đó là nét văn hóa tín ngưỡng đạo phật.
Có lẽ đã trải qua nhiều thế kỷ, nét văn hoá đã in đậm vào trong tâm thức của mỗi con người Việt Nam ta khi đến với Chùa Hương, để rồi những khách hàng năm lại nô nức về đây với mong muốn được thắp một nén tâm hương, để thoả ước nguyện của mình.
Chùa Hương không chỉ còn là giá trị một vùng miền, mà là di tích của quốc gia cũng là giá trị văn hóa tâm linh của một dân tộc, vì nó là giá trị sống của chuỗi phát triển văn hóa tín ngưỡng đạo phật của người dân Việt từ xa xưa cho tới ngày nay.
Ý nghĩa lễ hội chùa Hương tuy đơn giản nhưng chứa đựng giá trị truyền thống và hào sảng của cả đất nước, nơi địa phương, chốn chùa chiền linh thiêng. Trẩy hội chùa Hương không chỉ dừng ở chốn Phật đài, bầu trời cảnh tiên mà còn là sự hòa quyện giữa con người ở mọi chốn cùng nhau hẹn đến một điểm, một nét đẹp đoàn kết của dân tộc. Bên cạnh đó, lễ hội chùa Hương là hành động giải tỏa hòa hợp giữa thực và mơ, tiên và tục. Thực là nền tảng, mơ là uất vọng trên cái nền mùa xuân tươi sáng mà con người Việt Nam chất phác, nhân ái thuở xưa cảm nhận hành động và trao truyền.
5. Phần lễ và phần hội của Lễ hội chùa Hương
Phần lễ
Hội chùa Hương bắt đầu ngày mùng 6 Giêng với lễ khai sơn (mở cửa rừng) của địa phương. Nghi lễ “mở cửa rừng” còn hàm chứa ý nghĩa mới – mở cửa chùa – khai lễ.
Trước ngày mở hội một ngày, tất cả các đền, chùa, đình, miếu đều khói hương nghi ngút, không khí lễ hội bao trùm cả xã Hương Sơn. Mở đầu đội múa Lân sẽ múa một màn chào mừng du khách và các Phật tử từ khắp nơi.
Lễ thực hiện rất đơn giản, có nghiêng về “thiền“. Nhưng ở chùa ngoài lại thờ các vị sơn thần thượng đẳng với đủ màu sắc của đạo giáo. Đền Cửa Võng là “chân long linh từ” thờ bà chúa Thượng Ngàn, là người cai quản cả vùng rừng núi xung quanh với cái tên là “tì nữ tuý Hồng” của sơn thần tối cao. Chùa Bắc Đài, chùa Tuyết Sơn, chùa Cả và đình Quân thờ ngũ hổ và tín ngưỡng cá thần.
Chùa Trong có lễ dâng hương, gồm hương,hoa, đèn, nến, hoa quả và thức ăn chay. Lúc cúng có hai tăng ni mặc áo cà sa mang đồ lễ chay đàn rồi mới tiến dùng đồ lễ lên bàn thờ. Trong lúc gảy đàn, hai vị tăng ni múa rất dẻo và đẹp mắt. Từ ngày mở hội cho đến hết hội, chỉ thỉnh thoảng mới có sư ở các chùa trên đến gõ mõ tụng kinh chừng nửa giờ tại các chùa, miếu, đền. Còn hương khói thì không bao giờ đứt.
Phần lễ thể hiện niềm tin về một tôn giáo chung ở Việt Nam, sự sùng bái tự nhiên của mỗi Phật tử và du khách về Đạo giáo, Phật giáo và Nho giáo.
Phần hội
Ngoài phần lễ còn có rất nhiều những trò chơi văn hóa, lễ hội nơi đây. Lễ hội chùa Hương là nơi hội tụ của các hoạt động văn hóa dân tộc đặc sắc như chèo thuyền, leo núi và hát chèo, hát chầu văn, v.v.
Hàng trăm con thuyền tấp nập vào ra động Hương Tích mỗi mùa lễ hội. Nét độc đáo của hội chùa Hương là thú vui ngồi thuyền thưởng cảnh lạc vào non tiên cõi Phật. Chính vì vậy, nhắc đến chùa Hương là nhắc đến con đò – một loại hình thuyền của cư dân Việt từ hồng hoang. Và đến nay, ngày hội du thuyền ở chùa Hương luôn tạo cảm hứng gợi nhớ cội nguồn cho người đi hội.
Rời thuyền, con người bắt đầu hành trình mới lên sườn đồi núi tiên lãng đậm chất chùa chiền – hành trình leo núi. Ngoài ra, hình thức hát chèo đò được thực hiện ở bất cứ nơi nào như sân chùa, nhà tổ.
6. Những lưu ý khi tham gia Lễ hội chùa Hương
Du hội chùa Hương là hoạt động đầu năm mới thu hút rất nhiều lượng du khách đổ về. Tuy nhiên, để có một hành trình an toàn và nhiều niềm vui thì nên chú ý một số điều sau:
- Nên chuẩn bị đầy đủ tư trang, lễ vật tại nhà. Nhiều người thường không để ý đến vấn đề này thường không sắm sẵn lễ mang đi. Vì vậy, thường hay bị “chặt chém” nếu mua lễ tại hội.
- Trang phục gọn gàng, lịch sự. Nhắc đến lễ hội chùa Hương là nhắc đến các hoạt động tâm linh, lễ bái ngoài trẩy hội. Vì vậy, khi đến đây, bạn nên lựa chọn trang phục gọn gàng, lịch sự, tránh ăn mặc hở hang. Nên chọn quần áo tối màu, có cổ và tránh đi giày cao gót.
- Bảo quản tư trang. Mùa lễ hội luôn đông đúc, tấp nập khó tránh kẻ gian lợi dụng thời cơ.
- Giữ gìn vệ sinh môi trường. Luôn vứt rác đúng nơi quy định và giữ gìn vệ sinh chung trong suốt chuyến vãn cảnh chùa Hương. Tuyệt đối không vứt tiền lẻ xuống từ cáp treo, vì như vậy cực kì lãng phí. Không những ô uế môi trường mà người chùa cũng khó đi thu gom tiền nơi địa hình hiểm trở.
Lễ hội chùa Hương từ lâu đã là một truyền thống lễ nghi của dân tộc Việt Nam. Trẩy hội chùa Hương không chỉ đi lễ Phật mà còn là có dịp thưởng ngoạn cảnh đẹp của hình sông thế núi, có cơ hội nhận biết bao công trình lớn nhỏ đặc sắc của di tích Hương Sơn đã trở thành di sản văn hoá của dân tộc. Khi tết đến, xuân về cũng là lúc chúng ta chuẩn bị cho chuyến du xuân chùa Hương để có thể tham gia được lễ hội linh thiêng này.
