1. Nhà thờ đổ ở đâu
Nằm chênh vênh bên bờ biển của xã Hải Lý, huyện Hải Hậu, Nam Định, ngôi nhà thờ đổ này là một tác phẩm độc nhất vô nhị mà thiên nhiên và con người nơi đây tạo nên. Không chỉ có vẻ đẹp hoang sơ cổ kính, ngôi nhà thờ còn mang nhiều giá trị về lịch sử, tôn giáo, văn hóa và cả môi trường.
Cái tên nhà thờ đổ là cái tên dân dã mà người dân và du khách gần xa dùng để chỉ dấu tích còn lại ngày nay của nhà thờ họ trái tim Chúa, được xây dựng từ thế kỉ XIX. Sau một thời gian dài chống chọi với tự nhiên, với sự xâm thực của biển, người dân đã 3 lần di dời nhà thờ vào sâu trong đất liền nhưng vẫn bị tàn phá và chỉ còn để lại dấu tích như ngày hôm nay.
2. Nguồn gốc tên gọi “nhà thờ đổ”
Nhà thờ đổ có từ năm 1877 thuộc làng chài Xương Điền, là kết quả của công cuộc quai đê lấn biển của nhân dân từ những năm đầu thế kỉ 18, ban đầu được coi là “ cồn cát bể”. Cùng với công cuộc khai hoang mở đất, lấn biển, đời sống tín ngưỡng tôn giáo của nhân dân cũng được phát triển. Nhà thờ Trái tim Chúa xây dựng lần thứ nhất còn đơn sơ, nhỏ nhắn và được lợp bằng cỏ bối.
Từ thập kỉ thứ hai của thế kỉ XX, khu “cồn cát bể” đã rơi vào tình trạng biển tiến biển thoái nhanh chóng do đê biển được đào đắp bằng đất nên không chịu được với sóng dữ và xâm thực biển. Vì thế 40 năm sau khi xây dựng, nhân dân nơi đây đã phải di chuyển nhà thờ Trái tim vào sâu phía trong khoảng 3000m so với vị trí cũ.
Năm 1971, nhân dân đã bắt tay vào xây dựng tái thiết nhà thờ giáo họ Trái tim lần thứ 2 với bản thiết kế của một kiến trúc sư người Pháp (chính là chứng tích nhà thờ và tháp chuông hiện nay). Trong quá trình sử dụng với sự xâm lấn không ngừng của biển, sự khắc nghiệt của thời tiết, giáo dân phải trùng tu nhiều lần. Nhưng sau 78 năm(1927-2005), cùng với một số nhà thờ khác trong khu vực, giáo họ Trái tim Chúa phải di chuyển vào trong nội địa lần thứ 3, để lại nhà thờ cũ nằm chênh vênh bên bãi biển.
Năm 2005, cơn bão số 7 với sức tàn phá lớn đã phá hủy toàn tuyến đê bao phía ngoài, “xóa sổ” ngôi làng chài dọc bãi biển Xương Điền-Văn Lý, nhiều công trình bị phá đổ nhưng riêng nhà thờ bị bỏ hoang này vẫn còn tháp chuông và nền nhà thờ tuy không còn nguyên vẹn và một phần tường phía bắc của nhà thờ như hiện nay.
3. Kiến trúc công phu, đẹp mắt
Nhà thờ được thiết kế bởi kiến trúc sư người Pháp nên có cấu trúc hiện đại, nhiều hoa văn trang trí tỉ mỉ theo phong cách châu Âu, công phu đẹp mắt. Ngoài ra còn có kết cấu bền vững với những cửa vòm mềm mại, uyển chuyển. Những cột trụ cao đỡ lấy toàn bộ kiến trúc. Nếu ngắm kỹ chắc chắn sẽ thấy trên từng bức tường đều được khắc họa chi tiết với những nét hoa văn thể hiện tôn giáo cũng như mong muốn về cuộc sống tươi đẹp, hạnh phúc.
Nhưng do sóng gió của biển đã và đang phá hủy, bào mòn công trình kiến trúc của nhà thờ đổ. Các họa tiết, kiến trúc bên trong nhà thờ đã bị phai mòn. Gạch xây đã bị lộ rõ sau thời gian bị vỡ vữa… Cây cỏ, rêu phong mọc trên những bức tường của nhà thờ. Dấu tích ngày nay trơ trọi, hoang sơ như ốc đảo, trước sự bao quanh của nước biển, nhưng vẫn toát lên vẻ đẹp của riêng mình. Ngoài ra tháp chuông của nhà thờ được ví như ngọn hải đăng để người dân nhận biết dấu hiệu cho thuyền vào bờ mỗi khi ra khơi.
Tháp chuông nhà thờ đổ cũng là chứng tích duy nhất ở Việt Nam và hiếm gặp trên thế giới đang được tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Nam Định, huyện Hải Hậu và các nhà khoa học quan tâm nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giáo dục về môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển du lịch sinh thái cộng đồng.
4. Điểm đến hấp dẫn
Nhà thờ đổ tại thôn Xương Điền, xã Hải Lý. Đến ngã tư thị trấn Cồn có biển chỉ đường xuống Hải Lý, bạn có thể đi theo đường Đê ven biển (Đê bê tông bằng phẳng rộng khoảng 3m, bạn có thể mở kính ô tô và thưởng thức sóng và gió biển ).
Nhà thờ Đổ Nam Định còn là một điểm đến hấp dẫn cho du khách và các bạn trẻ ngày nay. Là một nơi lý tưởng để có thể tiến hành những chuyến phượt trong ngày cùng bạn bè hay là nơi mà các tay săn ảnh có thể săn được những bức ảnh độc đáo.
Dù hoang tàn, nhà thờ đổ thuộc xã Văn Lý, huyện Hải Hậu vẫn thu hút nhiều du khách và tay máy nhờ sự hội tụ của trời biển, nắng gió và cát trắng.
5. Vẻ đẹp hoang sơ của nhà thờ đổ và cuộc sống mưu sinh của những người dân chài
Vẻ đẹp hoang sơ của nhà thờ đổ bên cạnh cuộc sống mưu sinh của những người dân chài cần cù, chất phác giữa thiên nhiên thanh bình mang lại những cảm giác mới lạ cho du khách ghé thăm.
Đến với nhà thờ Đổ ngoài việc chiêm ngưỡng cảnh sắc nơi đây, bạn còn được tiếp xúc với những con người thân thiện, được ăn những món hải sản tươi ngon điển hình như: tôm, cua, ghẹ, cá khoai, mực… Tuy không to nhưng tươi, ngon do người dân đánh bắt gần bờ, sáng đi, chiều về. Ở đây cá cơm hay còn gọi là cá trổng có rất nhiều. Cá dùng để làm nước mắm. Bạn có thể mua hải sản ngay tại bãi biển và nhờ người nấu sau đó có thể thưởng thức ngay tại bãi cát.
6. Điểm chụp ảnh cưới độc lạ
Hiện nay, nhà thờ Đổ còn là địa điểm lý tưởng để các cặp đôi chụp ảnh cưới, lưu lại khoảnh khắc hạnh phúc trong cuộc đời trước sự chứng kiến của thiên nhiên phong phú.
Thời gian chụp ảnh đẹp ở nhà thờ Đổ là lúc bình minh 5h sáng và lúc hoàng hôn vào 6h chiều. Bình minh cũng là thời gian mà ngư dân chuẩn bị ra khơi và hoàng hôn là lúc ngư dân kết thúc một ngày làm việc mệt nhọc, lúc này thiên nhiên và con người nơi đây tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp làm xiêu lòng người.
Nếu bạn đang phân vân để tìm một địa điểm lý tưởng để tham quan vào những ngày nghỉ lễ hay cuối tuần. Thì nhà thờ đổ Nam Định chính là địa điểm lý tưởng cho chuyến đi cuối tuần dành cho những ai ưa thích sự bình dị, đẹp đẽ của bình minh trên biển cũng như tìm hiểu cuộc sống của người dân vùng biển. Quả thật bạn sẽ hối tiếc nếu về Nam Định mà không ghé thăm bãi biển xinh đẹp cùng chứng tích nhà thờ đổ có một không hai này.
